به دلیل نقش و اهمیت نوآوری به مثابه موتور اصلی پیشرفت جوامع، طراحی نظام ملی نوآوری برای تکمیل حلقه از ایده تا بازار و هدایت جریان نوآوری از اهمیت زیادی برخوردار است. یکی از پیش نیازهای طراحی نظام نوآوری انجام مطالعاتی با هدف شناسایی ابعاد کارکردی آن است. این مقاله به بررسی وضعیت هر یک از کارکردهای نظام ملی نوآوری ایران در شرایط موجود می پردازد. با بررسی ادبیات حوزه نوآوری، ابتدا از میان الگوهای موجود برای تعیین وضعیت، الگوی سازمان همکاری های اقتصادی برای اندازه گیری وضع موجود نظام ملی نوآوری انتخاب شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها و تحلیل شکاف با استفاده از آزمون t نشان می دهد که در مجموع نظام نوآوری ایران دارای بیش ترین ضعف و نارسایی در حوزه سیاست گذاری و هدایت و همچنین عدم شکل گیری بازار خدمات و کالاهای مبتنی بر نوآوری است. ضمنا وضعیت خلق توسعه دانش در دانشگاه ها نسبت به کارکردهای دیگر از وضعیت مناسب تری برخوردار است. در پایان نمودار راداری وضعیت نظام نوآوری ملی رسم و وضع هر یک از کارکردها نسبت به عدد میانگین محاسبه شده است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

در کشورهای در حال توسعه، به دلیل ساختار نهادی شکننده، شکل گیری و ادامه فعالیت نظام ملی نوآوری همواره با مشکلاتی روبروست. یکی از بازیگران کارآمد نظام های نوآوری و به تبع آن نظام ملی نوآوری، نهادهای میانجی هستند. کارکردهای آنها می تواند در رفع یا کمرنگ نمودن مشکلات مورد اشاره نقش آفرین باشد. با این ترتیب، ارزیابی امکان ارتباط میان کارکردهای این نهادها با مشکلات موجود در نظام ملی نوآوری کشور به عنوان هدف این مقاله انتخاب شده است.در این مقاله، مشکلات نظام ملی نوآوری ایران با یک رویکرد کارکردمحور دسته بندی و در شش دسته سیاست گذاری، تسهیل و جهت دهی به فعالیت های تحقیقات و نوآوری، انجام تحقیق و توسعه، کارآفرینی، توسعه نیروی انسانی و نهایتا انتشار فناوری طبقه بندی شدند. در ادامه نیز به منظور ارتباط دهی کارکردهای نهادهای میانجی با میزان تاثیرشان در رفع مشکلات موجود نظام ملی نوآوری، به دسته بندی کارکردهای نهادهای میانجی با تمرکز بر نهادهای فرابخشی پرداخته شده که این کارکردها در چهار دسته حمایتی و بسترسازی، تامین مالی، واسطه گری و ارتباطی و همچنین مشاوره تبیین گردیده اند. پس از این مرحله، با بهره گیری از نظرات 35 تن از خبرگان حوزه نظام نوآوری و نهادهای میانجی، میزان تاثیر هر کارکرد نهادهای میانجی در رفع ضعف های نظام نوآوری ملی ایران سنجیده شده است. نتیجه سنجش میزان تاثیر کارکردها حاکی از آن است که کارکردهای دسته حمایتی و بسترسازی، از حیث تعداد بیشترین تاثیرگذاری را در رفع ضعف ها دارد. همچنین بیشترین تاثیرات کارکردها به صورت تاثیر کارکردهای حمایتی و بسترسازی بر تسهیل تحقیق و توسعه و نوآوری، تاثیر کارکردهای تامین مالی بر رفع ضعف های تحقیق و توسعه و کارآفرینی، تاثیر کارکردهای واسطه گری بر رفع ضعف های انتشار فناوری و نهایتا تاثیر کارکرد مشاوره بر رفع ضعف های کارآفرینی و انتشار فناوری است.

خانواده مسلمان ایرانی در شرایط کنونی با مسائل اجتماعی متعددی روبرو است که به زعم این مقاله ناشی از فاصله گرفتن از نسخه بومی، ملی و دینی خانواده، می باشد. براین اساس هدف این پژوهش فهم و کشف الگوی سازمان اجتماعی خانواده در آموزه های قرآنی است که از طریق پاسخگویی به دو سوال زیر میسر می شود. در سازمان اجتماعی خانواده اهداف ، ارکان و کارکردهای خانواده کدامند و نظام اجتماعی خانواده چگونه سامان دهی شده است؟ روش تحقیق، کیفی و ترکیبی از سه رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی، تحلیل محتوا کیفی، روش داده بنیاد و است.یافته های نشان می دهد، مهمترین اهداف و کارکردهای تاسیس خانواده عبارتنداز: حصول آرامش به عنوان هدفی بسترساز و در عین حال مسقل، اجتماعی کردن دین، جامعه پذیر کردن فرزندان، سلامت اجتماعی و فرزندآوری. همچنین یافته ها نشان می دهند، صورتبندی نقشی در خانواده به گونه ای تنظیم شده که نقش های نرم، عاطفی و محوری در تحقق اهداف خانواده، مربوط به موقعیت های زنانه و نقش های سخت، رسمی و ابزاری، مربوط به موقعیت های مردانه است. مهمترین نقش فرزندان احسان به والدین و مهمترین نقش نظام خویشاوندی ، حمایت اجتماعی از خانواده است. نتیجه اینکه ترکیب نقشهای زنانه و مردانه در خانواده رابطه اجتماعی دوستانه، محبت آمیز و مبتنی برایثار، آرامش، اطمینان و اعتماد را در خانواده و جامعه تولید و باز تولید می کند.

برخلاف تصور رایج مبنی بر اینکه استعاره ابزاری است که عموماً در زبان شناسی کاربرد دارد، این مفهوم مورد توجه محققان زیادی در راستای شناخت ابعاد و پیچیدگی های پدیده های جدید بر اساس ایجاد تناظر با معادل هایِ طبیعی موجود، به ویژه طی سه دهه گذشته در حوزه مطالعات نوآوری ، قرارگرفته است. از طرفی استعارۀ رایج برای تبیین فرایند نوآوری که همان نظام نوآوری است، در توصیف و تحلیل پدیده نوآوری دارای کاستی هایی بوده که همان کاستی ها در استعاره نظام ملی نوآوری هم وجود داشته است. از این رو در این مقاله، ضمن توضیح این کاستی ها، و در تکمیل استعاره جدیدتر اکوسیستم (بوم سازگان) نوآوری، استعاره جدیدی تحت عنوان «بیوم نوآوری» جهت پاسخ به ضعف های رویکرد نظام مند به نوآوری (نظام نوآوری) معرفی می شود. بنابراین استراتژی اصلی این پژوهش، استعاره پردازی است. نتایج تحلیلی پژوهش نشان می دهد که تمامی اصول هشتگانه اعتبارسنجی استعاره در بیوم نوآوری مورد تأئید است. بنابراین می توان گفت که بیوم ملی نوآوری می تواند چارچوبی مؤثر برای تحلیل فرایند نوآوری در سطح ملی و متعاقباً مبنایی جهت استخراج دلالت های سیاستیِ مناسب برای فضای نوآوری کشورها باشد. این استعاره جدید، مشکلات اساسی نظریه نظام ملی نوآوری نظیر تاکید بیش از اندازه بر مرز نظام و نقش دولت، غفلت از ابعاد زیست محیطی، و بی توجهی به مفاهیم همکاری، هم سازگاری و هم تکاملی در فضای نوآوری کشورها را تا حد زیادی برطرف می کند و علاوه بر این، روی چند اکوسیستمی بودن فضای نوآوری هر کشور به دلیل تنوع بخش ها و فناوری های مختلف، تاکید دارد.

در سال های اخیر توجه به مفهوم نظام نوآوری به عنوان رویکردی برای تحلیل و سیاست گذاری در عرصه علم، فناوری و نوآوری مورد توجه سیاستگذاران این حوزه قرار گرفته است. از سوی دیگر دستیابی به فناوری های نوظهور مانند نانوفناوری، انرژی های تجدیدپذیر و...، مسیر رو به رشدی را در توسعه علمی و فناورانه کشورها در پیش گرفته اند. لذا شناخت نحوه شکل گیری و توسعه حوزه های نوظهور و نحوه سیاست گذاری برای توسعه آن ها از جمله مسائل اساسی می باشد. مقاله حاضر بدنبال تبیین مدل توسعه فناوری پیل سوختی ایران برمبنای مدل نظام نوآوری فناورانه می باشد. از اینرو 89 رویداد موثر بر توسعه این فناوری شناسایی و با استفاده از نرم افزار MAXQDA، این رویدادها دسته بندی و با کارکردهای مدل پایه پژوهش تطابق داده شده است. با توجه به شواهد موجود در روند توسعه فناوری پیل سوختی در ایران و با تایید خبرگان این حوزه، کارکردهای توسعه منابع انسانی و تامین منابع مالی به دو کارکرد مجزا از هم در مدل پیشنهادی توسعه این فناوری لحاظ شده است. در نهایت با تایید خبرگان حوزه مدیریت فناوری و پیل سوختی، مدل نظام نوآوری فناورانه پیل سوختی ایران با 8 کارکرد اصلی ارائه گردید. در نهایت نقطه ضعف اصلی توسعه این فناوری و شکل گیری ضعیف نظام نوآوری فناورانه پیل سوختی در کشور، ناکارآمدی کارکردهایی نظیر کارآفرینی و شکل دهی بازار می باشد که این مورد باعث تجاری سازی محدود این فناوری و ارائه آن به بازار شده است.